اواپراتور
“اواپراتور” (Evaporator) ، محلی است که تبدیل فاز مبرد، از مایع به گاز، در آن انجام می شود. از آنجا که این فرایند گرما گیر است، همواره محل شکل گیری سرما در یک سیستم برودتی، اواپراتور است. پس می توان گفت سرد ترین نقطه در یک سیستم بروتی اواپراتور است. این وسیله معمولا یک کویل ( رادیاتور) است که در داخل کابین و یا داخل منبع قرار گرفته و هوا کابین یا سیال درون منبع را خنک می کند. یک اواپراتور معمولا دارای اجزای دیگری است که در ادامه به آن ها اشاره می شود.
شکل گیری سرما در اواپراتور:
زمانی که گاز مایع از کندانسور وارد اواپراتور می شود، در ابتدای مسیر خود به شیر انبساط می رسد. شیر انبساط توسط سوزنی که در آن تعبیه شده است مولکول های مایع را با سرعت زیاد به داخل لوله های اواپراتور اسپری می کند. در این فرایند گاز گرما از دست داده و دمای آن بسیار پایین می رود. سپس گاز سرد شده با چرخش داخل لوله های رادیاتور اواپراتور سرمای خود را به پره های رادیاتور داده و این هوای سرد توسط یک فن به کابین فرستاده می شود. شکل زیر به سادگی نحوه کار اواپراتور را تشریح می کند.
انواع اواپراتور:
اواپراتور صفحه ای:
این نوع اواپراتور ها نوعی “مبدل حرارتی” هستند. “اواپراتور صفحه ای” بیشتر در چیلر های ظرفیت متوسط و بالا دیده می شود. نحوه کار کرد این دستگاه ها بسیار ساده است. جریان مبرد و آب از دو مسیر مجزا وارد دستگاه شده و پس از تبادل حرارتی و تاثیر بر یکدیگر از آن خارج می شوند. تبدیل مبرد از فاز مایع به گاز، در این مسیر اتفاق افتاده و سرمای ایجاد شده با راندمان مناسبی به (سیال) که در مسیر دیگر در حال حرکت است، منتقل می شود.
اواپراتور سقفی :
این نوع اواپراتور ها ، از یک رادیاتور ( کویل) به همراه فن تشکیل شده اند. مایع مبرد با حرکت از داخل لوله های رادیاتور تغییر فاز پیدا داده، به گاز تبدیل می شود. این فرایند سرمای مناسبی ایجاد می کند. با سرد شدن رادیاتور و حرکت هوا از لا به لای پرده های آن، محیط داخل کابین کم کم سرد می شود. این دستگاه ها، متداول ترین نوع اواپراتور ها هستند. ظرفیت های پایین آن در “یخچال فروشگاهی” و “ایر کاندیشنر” و ظرفیت های بالاتر در “سردخانه” ها استفاده می شوند.
صفحه پلیت:
معمولا در یخچال ها و فریزر های قدیمی تر مشاهده می شوند. عملکرد این نوع اواپراتور ها مشابه دسته قبلی است. اما به دلیل ظاهر و کاربری متفاوت، آن را در یک دسته بندی جدید قرار دادیم . این دستگاه ها از : یک کویل (که از لوله مسی ساخته شده) و یک صفحه فلزی متصل به آن، تشکیل شده اند. صفحه پلیت ها در دیواره یخچال های خانگی و فروشگاهی قرار می گرفتند. راندمان کاری پائین، و دغدغه های بهداشتی از مهم ترین دلایل کم شدن گرایش به این دسته اواپراتور ها بود.